Kan chenna khawvel hi engtia rei nge a nih tih hi chhui phak rual a ni lova, rin thilthu pawha dah ngaihna awm lo khawpa rei chu a ni, mihringte lo awm awm tan hun pawh hi engtia rei nge hriat rual a ni hek lo.
Kristiante lehkhabu Bible-a ziak mi hmasa bera a sawi Evi leh Adama te hi Bible kum chhut mite chuan B.C. 4000 hun lai mi chauh an nih hi an tarlang chiang em em a, tunah A.D. 2007 chauh a la ni bawk si a. Chuvangin Evi leh Adama te upat zawng chu tun hma kum sangruk pasarihvel bawr mi chauh kha an ni.
Kan chhak Myanmar-ah khian tun hma kum nuaili khan mihring an lo cheng tawh a, tun hma kum sangruk vel khan buh an lo ching tawh a ni tiin 'Mizo Chanchin' tih B. Lalthangliana (M.A Hist. Mandalay Unversity) ziakah khan kan hmu a. Evi leh Adama te pian kum vel khan Myanmar-ah chuan buh an lo ching tawh a nih chu.
Khawvela nunna lo awm tan hun leh lo awm dan hi mithiamte chuan an chhui na sa em em a, 'Organic evolution Theory, ngaihdanah chuan kan chenna khawvel hi kum tluklehdingawn sangruk-a upaah an pawm tih "Hriatna ril" ziaktu K. Pachhunga (M.Sc, Lecturer Lunglei College) chuan a tarlang a.
'India mite chu tun hma kum singkhat liam tawhah khan Andaman thlairkarah an lo pem lut tawh a ni' tiin Indian History-ah kan hmu a. Chuti a nih chuan Evi leh Adama pian hma kum sangli vel khan Andaman panna tur lawng an lo siam tawh a ni.
Kum 1981 khan Java thliarkarah luruh an hmuchhuak a, Dutch mi niin an hria a. Tun hma kum maktaduai khat leh nuainga vela rei ni tawhin an hria.
Mizo mipuite'n mihring hmasa ber chu Evi leh Adama nia an ngaih tlatna leh mihring zawng zawng thlahtua an ngaihna chhan hi hriatna baihvai taka kan awm laiin kan aia hanm fing hmasa saphovin Bible hi Pathian thuah min pawmtir a. Chuta lo inziak chu dik vekah min ngaihtir tlat a, an thu a kawi a ngila kan zawm vek avangin Evi leh Adama chu mihring hmasa ber leh khawvel mi zawng zawng thlahtu angah khaw dang hawi lo tawpin kan ngai hmiah mai a ni.
Evi leh Adama bawhchhiatna pawh khawvela thihna lo awm chhanahte kan ngai vek a, an tihsual pawh khawvel mihring zawng zawng sualna lo awm chhanahte kan ngai vek a, he ngaihdan mawl tak hian Mizo mipui thinlung chu a luah nghet em em a.
Judate thlahtua an ngaih Evi leh Adama te pian hma hian khawvelah mihring an thi tam em em tawh a an ruhrote pawhin khawvel a luah rem rum a. Evi leh Adama te avanga thihna hi lo awm a ni reng reng lova, sualnate pawh an bawhchhiat avanga lo awm a ni hek lo.
He khawvela mihringte hi mi pakhat thlah lo pung chho zel kan ni lova, hnam tinte hi a tir atangin siamtu Khaunu din vek kan ni a. Kan tawng theuhte hi min pek theuh a ni.
Keini zofate pawh hi a tir atangin kan pathian chung Khuanu din hnam kan ni a, min thlahtu chu Chunga Mi Chung Khuanu chu a ni a. A kutchhuak khawvela lo awm hnam chu kan ni. Evi leh Adama thlah kan ni lo chauh ni lovin Sap te, Negro te,Vai te thlah kan ni hek lo. Mihringte a din tirh laia a tir atanga Chung Khuanu din hnam kan ni fel nalh tih i hre chiang ang u.
Min dintu Chung Khuanu leh a din zofate leh Zofate chenna ram Zoram, Pathian min pekah hian kan Pathian thu chu a awm famkim vek a, kan hnam hi Pathian kutchhuak kan nih avangin Pathian thu kan ni a. Kan ram hi kan chenna tura Pathian min pek a nih avangin kan ram hi Pathian thu chu a ni bawk a. Chuvangin kan hnam pawi khawihtu chuan Pathian pawi a khawih a, kan ram pawi khawihtu chuan Pathian pawi a khawih a ni.
Zofate hi Evi leh Adama thlah kan nih loh avangin an tihsual mawh kan phur lova, Evi leh Adama thlah Judate zinga rawngbawl tura zin vel "Israel hnam hnenah lo chuan tirh ka ni lo" titu Mari fapa Isua kha zofate nen inzawmna leh inlaichinna pakhat mah kan nei lo. Min chhandamtu a ni hek lo. Kristian ni ta Mizo mipuite'n min chhandamtuah kan pawm mai zawk a ni. Mahse min chhan damtu a ni si lo.
Sources - Mizo hnam mipui hnena lehkhathawn, 2007
Kristiante lehkhabu Bible-a ziak mi hmasa bera a sawi Evi leh Adama te hi Bible kum chhut mite chuan B.C. 4000 hun lai mi chauh an nih hi an tarlang chiang em em a, tunah A.D. 2007 chauh a la ni bawk si a. Chuvangin Evi leh Adama te upat zawng chu tun hma kum sangruk pasarihvel bawr mi chauh kha an ni.
Kan chhak Myanmar-ah khian tun hma kum nuaili khan mihring an lo cheng tawh a, tun hma kum sangruk vel khan buh an lo ching tawh a ni tiin 'Mizo Chanchin' tih B. Lalthangliana (M.A Hist. Mandalay Unversity) ziakah khan kan hmu a. Evi leh Adama te pian kum vel khan Myanmar-ah chuan buh an lo ching tawh a nih chu.
Khawvela nunna lo awm tan hun leh lo awm dan hi mithiamte chuan an chhui na sa em em a, 'Organic evolution Theory, ngaihdanah chuan kan chenna khawvel hi kum tluklehdingawn sangruk-a upaah an pawm tih "Hriatna ril" ziaktu K. Pachhunga (M.Sc, Lecturer Lunglei College) chuan a tarlang a.
'India mite chu tun hma kum singkhat liam tawhah khan Andaman thlairkarah an lo pem lut tawh a ni' tiin Indian History-ah kan hmu a. Chuti a nih chuan Evi leh Adama pian hma kum sangli vel khan Andaman panna tur lawng an lo siam tawh a ni.
Kum 1981 khan Java thliarkarah luruh an hmuchhuak a, Dutch mi niin an hria a. Tun hma kum maktaduai khat leh nuainga vela rei ni tawhin an hria.
Mizo mipuite'n mihring hmasa ber chu Evi leh Adama nia an ngaih tlatna leh mihring zawng zawng thlahtua an ngaihna chhan hi hriatna baihvai taka kan awm laiin kan aia hanm fing hmasa saphovin Bible hi Pathian thuah min pawmtir a. Chuta lo inziak chu dik vekah min ngaihtir tlat a, an thu a kawi a ngila kan zawm vek avangin Evi leh Adama chu mihring hmasa ber leh khawvel mi zawng zawng thlahtu angah khaw dang hawi lo tawpin kan ngai hmiah mai a ni.
Evi leh Adama bawhchhiatna pawh khawvela thihna lo awm chhanahte kan ngai vek a, an tihsual pawh khawvel mihring zawng zawng sualna lo awm chhanahte kan ngai vek a, he ngaihdan mawl tak hian Mizo mipui thinlung chu a luah nghet em em a.
Judate thlahtua an ngaih Evi leh Adama te pian hma hian khawvelah mihring an thi tam em em tawh a an ruhrote pawhin khawvel a luah rem rum a. Evi leh Adama te avanga thihna hi lo awm a ni reng reng lova, sualnate pawh an bawhchhiat avanga lo awm a ni hek lo.
He khawvela mihringte hi mi pakhat thlah lo pung chho zel kan ni lova, hnam tinte hi a tir atangin siamtu Khaunu din vek kan ni a. Kan tawng theuhte hi min pek theuh a ni.
Keini zofate pawh hi a tir atangin kan pathian chung Khuanu din hnam kan ni a, min thlahtu chu Chunga Mi Chung Khuanu chu a ni a. A kutchhuak khawvela lo awm hnam chu kan ni. Evi leh Adama thlah kan ni lo chauh ni lovin Sap te, Negro te,Vai te thlah kan ni hek lo. Mihringte a din tirh laia a tir atanga Chung Khuanu din hnam kan ni fel nalh tih i hre chiang ang u.
Min dintu Chung Khuanu leh a din zofate leh Zofate chenna ram Zoram, Pathian min pekah hian kan Pathian thu chu a awm famkim vek a, kan hnam hi Pathian kutchhuak kan nih avangin Pathian thu kan ni a. Kan ram hi kan chenna tura Pathian min pek a nih avangin kan ram hi Pathian thu chu a ni bawk a. Chuvangin kan hnam pawi khawihtu chuan Pathian pawi a khawih a, kan ram pawi khawihtu chuan Pathian pawi a khawih a ni.
Zofate hi Evi leh Adama thlah kan nih loh avangin an tihsual mawh kan phur lova, Evi leh Adama thlah Judate zinga rawngbawl tura zin vel "Israel hnam hnenah lo chuan tirh ka ni lo" titu Mari fapa Isua kha zofate nen inzawmna leh inlaichinna pakhat mah kan nei lo. Min chhandamtu a ni hek lo. Kristian ni ta Mizo mipuite'n min chhandamtuah kan pawm mai zawk a ni. Mahse min chhan damtu a ni si lo.
Sources - Mizo hnam mipui hnena lehkhathawn, 2007
No comments:
Post a Comment