Editor Picks


widgeo.net

Sunday, October 2, 2011

MÎM KÛT THUCHAH


Kan hnam kût zinga puithu leh urhsun ber chu Mîm Kût hi a ni a. He kût hi a pawimawhin, a ril a, a urhsun a, a sakhua hle a ni.
            A lo chhuah dan …
            Hmanlai, kan pi leh pute hun lain nupa inhmangaih tak mai Tlingi leh Ngama te nupa hi an awm a. Chutia inhmangaih taka hlim tak leh inngeih taka an awm lai chuan vanduaithlak tak maiin Tlingi chuan a boral san ta hlauh mai a, Ngama chuan a ngai em em mai a. Vawi khat chu a lungleng ţap nasa lutuk chu nikhaw hrelovin a awm ta a. Chutia nikhaw hrelova a awm lai chuan zel an tih ang hian a awm ta a. Chutah chuan a nupui ngaih em em Tlingi chu a lo hmu a, a lo cher em em mai a. Ngama chuan lainat  tak maia eng vanga cher em em nge a nih tih a han zawh chuan Tlingi chuan an awmna hmuna eitur a van thu leh a harh leh hunah chuan eitur rawn chhiah(pe) ţhin turin a chah ta a.
            Tichuan Ngama  lo harh leh chuan kum tinin a vaimim leh an thlai thar dang engemaw zat chu Tlingi ei veah tiin a dah hrang ta ziah a. Chuta ţang chuan midang pawhin Ngama tih dan chu hriain kum tin vaimim leh an thlai thar te chu an chhungte thih tawh tan an dah hrang ve ta ziah a.
            Tichuan, heta ţang hian Zofate kûtpui pakhat Mîm Kût hi a lo chhuak ta a ni. Tichuan, Mîm Kût hi Pathianin mihringte a pêk inhmangaih tawnna aţang lo chhuak a ni a, a Pathian thu em em a ni.
            A hun…
            Mîm Kût hi kan hman hun pangngaiah chuan Thiţin(September)thlaah hman ţhin a ni a. Amaherawh chu Mizo lal pakhat Rolura nupui sun lunglêng, nupui dang neih leh duh tawh chuan Thlazing(August) thlaah Mîm Kût a hmang ta mai a, chuta ţang chuan khaw ţhenkhat chuan Thlazing thla hian Mîm Kût an hmang ta bawk ţhin a ni. A dik takah chuan Thiţin Thla hi kan pi leh pute hman ţhin dan pangngai chu a ni.
            Tin, tuna mi tam berin kan hriat dan leh Calender-ah te pawh kan hmuh dan tam berah hian August thla hi Thiţin thla leh September thla hi Mîm Kût thla tiin hriain kan hmu ţhin. Hei hi a dik chiah lo; Thiţin thlaah hian Mîm Kût an hmang ţhin a ni zawk. A hranpain Mîm Kût thla a awm lo.
            An hman dan…  
            Kan pi leh pute hunlai chuan Mîm Kût niah hi chuan chhungtinin an u leh nau, nu leh pa, pi leh pu, an thlahtu thi tawh zawng zawngte sûnna leh hriatrengna, zahna lantirna hun an hmang ţhin a. An hmangaih fam tawhte chu an ngai em em mai a, khawhar hlate sa in, an ţap hawm hawm mai ţhin a ni. Tichuan, he hunah hian an thlai thar vaimîm te leh thlai chi hrang hrangte chu an hmangaih fam tawhte pualin an dah ţhin a, chu chu thlaichhiah an ti a. Kût a lo zawh hunah chung an thlaichhiahte chu anmahniin an ei bakah a ţhente chu mi harsa, ţanpui ngaite an pe ţhin a ni. He Kût hi fam chang tawhte zahna, hriatrengna leh sûnna Kût, hmangaih fam tawhte avanga ţanpui ngaite ţanpuina Kût a ni.
            Tunah engtin nge ni ang?
            Kan hnam Kût pawimawh dangte bakah; min thlahtu kan pi leh pu, nu leh pa, u leh nau, kan hmangaih fam tawh zawng zawngte leh kan hnam chhantu kan mihrang pasalţha mual liam tawh zawng zawngte sunna, hriatrengna leh zahna lantirna kut ropui leh hlu, hnama min dintu Pathian min pek, kan Pathian biakna Kût ropui chu sakhaw dang kan vawn aţang khan kan lo hnawl ta mai a. Hnama min dintu Pathianin Amah biakna leh chawimawina tur min pek kan hnam thilte kan hnawl aţang chiah khan kan hnam nun chu nasa takin a kehchhe chho ţan ta a. Tuna kan hnam, khawtlang leh chhungkaw nun chhiatna chhan hi Pathian remruat dodala Amah Pathian ngeiin min pek kan hnam ze pawimawhte kan hnawl vang a ni.
            Amaherawhchu, heng kan hnam zepuite min petu chu a thiltih leh remruatte sawh sawn a, ti danglam ve ngai lo Pathian a nih tlat avangin kan hnam kût ropui Mîm Kût ngei pawh chu zawi zawiin hnam mipui thinlungah a lo nung leh ţan ta.. Lalpa chu fakin awm rawh se! Chutih rual erawh chuan kan hnam ze kungpui chu a nih dan tur anga ţhang chho lo a, a kung tih tliah a lo nih tawh avangin engti anga ţhantir leh tur nge tih hi hriatthiam har tak a nit a. Pathian thiltum ngaichang chunga ngun taka ngaituah a ţul a ni.
            He kan kûtpui hi a ţhan chhoh dan tur anga tunlai khawsakphung mila kalpui ţûl tawh ni mah sela a zepui erawh kan hloh thiang lo. Chuvangin a pawimawh hmasaah chuan Mîm Kût hi kan pi leh pu, nu leh pa, u leh nau leh kan hmangaih fam tawh zawng zawngte sunna, hriatrengna leh zahna lantirna Kûtpui a ni tih kan hre tur a ni. Chuti chuan, Zofa chhungtinte chuan he hun/ni pawimawh lo thlen hi chuan kan chhungkua emaw, mahni awmna hmun ţheuhvah emaw, kan hmangaih fam tawhte leh kan hnam chhantu pasalţhate zahna, sûnna leh hriatrengna hun urhsun taka hman tur a ni a. Anmahni pual hian kan thil neih sum leh pai emaw, eitur lam chi emaw te chu thlaichhiah atan hmangin, kan hmangaih kal ta te hlutna leh zahawmna hi i vawng him tlat ang u. Tihuan, heng thlaichhiah tling khawmte hi ţanpui ngai kan hriatte hnenah phal takin hlan ila, Chu chuan kan hmangaih kal ta te kan ngaih hlut zia a takin kan lantir a, an nun hlutna lah Pathian malsawmna kan dawng lêt dawn si a.
            A tawp berah chuan kan hnam ze pawimawh chi hrang hrangte hi hnama min dintu, nihphung leh zia min petu Pathian kan biakna leh kan hriatrengna, zahna lantirna leh chawimawina tura Amah Pathian ngeiin mi pek a nih avangin mi tihdan hawh chawpa Pathian biak tum hi milem biakna tluk a ni tih hriain chênna ram leilung min pe a, hnama min dintu Pathian min pêk ngei kan hnam zia leh nihphung hmang hian kan Pathian hi i be zel ang u. Chu chu hnam dinchhuahna leh hmuingilna kawng a ni si a.Mim Kut

No comments:

Post a Comment