ṬHATNA LEH DIKNA (Khawvel hnamtin mamawh)

MIIN : Isua avanga ṭhatna leh dikna a chharin.

MIIN : Râma avanga ṭhatna leh dikna a chharin.

MIIN : Buddha avanga ṭhatna leh dikna a chharin.

MIIN Mohammed avanga ṭhatna leh dikna a chharin.

            Chutiang zel chuan, tuvang pawhin, ṭhatna leh dikna mi tu pawhin char se, ṭhatna leh dikna reng reng chu a hlu em em vek a ni.

ZO HNAM : Keini Zo hnam bikah chuan, Isua te, Râma te, Buddha te, Mohammed-a kan hriat hauh hma a, kan Zo hnam nun chu hetiang hi a ni: Tlawmngai tlat hnam, Rinawm leh dik tlat hnam, inṭhenawm khawven thuah leh khawtlang nun ah ṭhatna inchhuah tawn tlat hnam kan ni a.

            He Zonun mawi hian hnam pumpui leh mimal tin nun a fang chhuak a. Zohnam nunah chhawm alh hluah hluah a ni a, ṭhelh mih rual loh a Zohnam tuam tlat ṭhintu, hnamin a pian chhuah pui, kan za a kan nuna inphûm fel sa tlat, inzirtir thar ngailo khawpa hnamin a nunphunga a kalpui sa a ni a.

            Kan Zohnam awi tleitu leh thlamuan tlattu, hnam lungrualna a min phuarkhawm tlattu Zonunmawi a ni a. Kan chhar chawp a ni lo a, hnama min siamtu Chungkhuanu min sin tir a ni a.

CHÂNGDANG : Zofate Isua chanchin a kan pêmpuk hnua, “Kristian kan ni,” ti a, Zoram mipui kan awm hnuah chuan thil a dang lam chho tial tial a, kan Zonunmawi, kan zonun hlu chu a panin a tlem ta tial tial a.

            Kristianna chuan, hnam rinawm kan nihna te, hnam dik leh tlawmngai kan nihna te rawn hnawl vekin, ‘Misual chhe lailet der, ṭhatna reng reng nei lo, thingbul, lungbul, ramhuai bia, hremhmun meidil a tla tur in ni,” tiin Isua ringtu Kristian te chuan min zirtir ta mawlh mawlh mai a.

            He zirtirna hi kan nihna emaw kan ti ta a. Biakin a thusawi tu reng reng lah in, “Misual chhe lailet der, boral fapa kan ni a. Min chhandam turin Isua Vân aṭangin a lo kal a ni,” tiin mi zirtir zui ta awr awr a.

            Isua ringa, Kristiana inpe apiang hnenah chuan, in rinawm tur a ni, in ṭha tur a ni, in dik tur a ni tiin, zirtirna chu hnam in an dawng thar ve leh ta a.

          A hmaa hnam rinawmna leh dikna hnawl vek a, Isua avanga rinawm tur leh dik tura han inzirtir thar leh chuan awmzia a nei hlei thei lo ta lova.

         Isua ringa Kristian nih avangin kan tlawmngai thiam ta hauh lo mai a, kan dik thiam lo a, kan rinawm thiam ta bawk hek lo.

         Kristian i ni a, eiruk te, mi bum te, dâwt sawi te, mahni ṭanghma hai te, zu ruih te, zu zawrh te, uire te, inngaih te, tual thah te in ti tur a ni lo ti a zirtir thar a ni a.

          Zohnamte Kristian ni vek chung si hian, eiruk a nasa lutuk a, ram leh hnamin hma a sawn hlei thei ta hauh lo mai a, India ram state dang tluk a bar kan nei ta hauh lo mai. Eirukna khura awm mimal an pawng ta thur thur a nih hi.

        Rûk rûk ching an tam lutuk a, tun hmaa thingfaka kawngka do mai mai ṭhin khan, tunah chuan kawngka kalh lo a awm ngam lohna ram a ni ta reng mai.

            Mahni ṭangma hai a nasa lutuka, mirethei an bet ta tlawk tlawk mai, chhungkaw thil tithei deuh te chuan an chhungkua sorkarah an in vawrh luh zung zung laiin, mirethei fate sawrkara an thawh ve theih tur an dil ve te chu an lang lauh lauh mai a. Sawrkar hnathawk pahnih, pathum awmna chhungkua te pawhin an kian duh chuang lo.

            Inngaih leh uire a nasa hle tawh ni tur a ni, Bus zawng zawngah leh khawilai hmun tam takah condom hman zel tur tih an tar vul chuk mai a.

            Zu lah chu Zoram sawrkar mangang lutuk chuan zu zawrh phalna an pe a, an zuar chur chur mai a, zu avangin ṭhalai tamtak an thi a, in thah mai mai leh inrawk mai mai a tam em em mai bawk si.

            Khitiang dinhmuna kan ding tawh chung khian “Kristiannaah hi chuan kan hlawhchham tihna chang hre tawh hauh loin” Kristian kan ni tih chu kan la chhuang em em lawi si(Kristian nih a zah thlak tawh teh lul nen). Isua ringtu kristian nih hi khawilam zarah nge a ṭhatna lawh tur a awm?

            Isua ṭhatna chanchin hi vawi tamtak sawi mah la, hla ah pawh sa tluk tluk mah la, i chanchinah a chang dawn chuang lo, Paula ten an sawi Bible-a in ziak hi changthlanin sawi chhawng ngat ngatin tar pui ṭhak mah la, i nihnaah a insuan lut dawn chuang lo.

            Nang mihring !! I chanchin leh i dinhmun chu nangmahah khan a awm sa reng a, mi nihna leh chanchinin nangmahah hmun a chang ve thei lo tih lo hre hram teh.

            Zohnam te hian tlawmngai hnam kan nihna te, huaisen hnam kan nihna te, rinawm leh dik tlat hnam kan nihna te vawng nung kal zel zawkin, chu nun chu Khuanu min sintir, hnam nun humhimna chu a ni a.

            Tlawmngai hnam i nihna te, huaisen hnam i nihna te, rinawm leh dik tlat hnam i nihna te kha Kristian pui mai la, Kristian avanga neih tur emaw ti lul suh.

            “Kristian tan tih a mawi lo” ti tawh loin, Zohnam i nia, Zoramah i awm bawk a, Zohnam tan tih a mawi lo(a thiang lo) tih chu i dinna tur zawk a ni.

            Kristian i nihna ai chuan, Zohnam i nihna kha a ril zawk a, i tan a Pathian thu zawk bawk a. Kristianna kha chu, i pawm chawp, i rinchawp a ni a, eng emaw hunah chuan i bansan leh theih a ni a.

            Zohnam i nihna kha chu bansan ve theih a ni lo, Pathian Khuanu siam dan che a ni a, pawm chawp, rinchawp a ni velo a, i piantirh aṭanga Pathianin a din che i ni a, Pathian thu hlang lo awm chu i ni.

            “Kristian tan tih a mawi lo, tih loh tur” tih hian Zohnam kristian nun a chelh bet zo tak tak si lo. Kristian tan tih a mawi lo, tih loh tur tih hi an ti lui sung sung mai a nih hi.

            Kan hnam nuna awmsa ni lo, pawm chawp avanga ṭhatna thar chhar chawp chu a ding nghet tak tak thei lo.

            Chuvangin, rin chawp aṭanga ṭhatna thar chu hlu hle in lang mahse, hnam nuna inphum sa ṭhatna leh rinawmna chu eng hunah mah a tluk pha dawn lo.

            Zohnam hian ṭhatna thar thut aiin, nun ṭha zik tluak ngai sang zawk ila, chawi vul zawk ila, mi nun ṭha leh rinawm leh dik te hi i chawimawi zawk ang u.

            Tunah chuan Kristian kan nihna aiin, Zohnam kan nihna hi chhuang zawk ila, Kristianna hmangin kan zohnam leh nunzia rap bet tawh loin.

            Kristianna la tun din hram kan duh pawhin pawl khatah awm vek ila, Zohnam hnuaiah Kristianna chu kalmai rawh se.

            Kan ram Zoram leh kan hnam Zohnam leh kan hnam nunzia – rinawmna, dikna, tlawmngaihna leh hnam huaisen leh hnam taima kan nihna leh kan hnam nun ze chi tin hi Pathian Khuanu min pek, Pathian thu a ni tih hria a hnamin a din chhuah pui leh hun hunah, Zoram chu khawvel ram dang te entawn tlak in a ding chhuak leh ang.

            Isua kan fak a, kan zai a, kan lam mup mup a nuam kan ti em em a. Nimahsela, ṭhatna leh dikna leh rinawmna kan par chhuah pui chuan si loh chuan.

            Isua hi fak hauh lo mah ila, zai hran lem lo mah ila, lam luai luai lo mah ila, hnam hi kan rinawm a, kan dik tlat bawk a, kan in ṭanpui tlat bawk chuan , kan biak Pathian tan a lawmawm zawk ngei ang.

            “Israel hnam beram bo hnenah lo chuan tirh ka ni lo,” ti tu Isua khan, ‘Nangni Pharisai vervek te u, thosi thlifaia sanghawngsei lem si te u” “Thlan pawn lam hnawih var, a chhung lam ruhro nisi” te u, a tih kha. Kawngpui kam a ban ro ṭhawt ṭhawt khawpa Pathian bia a, phar ṭhin te leh sawma pakhat pardi thlenga pe zat zat te an ni a.

            He Isua an sawi hi (Zohnam tana Pathian rawn tirh a ni lo na a) Zoramah lo kal ve ta thut mai sela, “Nangni Zohnam Kristian inti te u, Biak in tura ṭhatna dan in zirtir a, mahni hnathawhna hmun ṭheuha rinawmna leh dikna reng reng nei lo, mi sual rual te u” min ti ngei ang le.

            Zorama kohhran awm zawng zawng hian, Bible thu kan inzirtir zat zet hian, kan hnam tlawmngaihna leh rinawmna leh dikna han in zirtir ila, zohnam hi khawvel a hnam ropui zing ah ka ding chhuak ngei ang.

            Zofa te hi kan Kristian na hmang hi chuan khawvel hnam ropui nih chu sawi loh, India ram chauh ah pawh hnam ropui kan nih phak loh zia hi, kum za chuang kan kristian tawh atang hian alang fiah khawp mai.

Hnam rinawm lo leh mahni hnam hai hnam kan lo ni ta mai hi, khawvel hnam rinawm lo zing ah kan tawlh lut ta ani ber mai

“Sem sem dam dam, eibil thi thi” tih kan pi leh pu te lo nun pui te chu, in zirtir thar leh kan ngai ta. Chapchar Kût thupui ah hman hial alo ni leh ta ni.

Zohnam Kristian zingah Isua an rin avang leh an ṭih leh an zah em avanga dawt sawi duh lo, mi bum duh lo, eiru duh lo, tlawmngai tlat, dik lohna reng reng duh lo, Zoram leh Zohnam hmangaih tlat , mahni hna thawh ṭheuha dikna vawng tlat mi engzat nge awm ang le.

Hetiang mi hi kan awm bar loh chuan Kristian na ah hi chuan kan hlawh chham der ani.

Zohnam te hi Chanchin ṭha hril tur a Pathian hnam thlan kan ni, han tih te hi : Isua chanchin khawvel a sawi darh hi, chanchin ṭha hril kan ni mai lo.

Chanchin ṭha hrilh awmzia chu: Isua nun “Thu hnuai rawlh leh rilru a in ngai tlawm tak ka nih hi”a tih nun te, midangte tana a thih thlenga a inpek na nun te, “thih thlengin rinawmin lo awm rawh, tichuan Nunna Lal lukhum chu ka pe ang che,” a tih nun te, mite nuna va phun a, va neih tir hi, chanchin ṭha hrilh dan dik ani a.

Isua nun ang a nung chuang silo a, a chan chin hriat rik ngawt hi chanchin ṭha dawng an ni chuang bawk hek lo. “Lal Isua ang turin khawvel ah dam chhung in” a tih ang nun zawk in.

            Isua sawi chanchin ṭha dawng tu chu Isua nun ang in a nung mai ani.

            Isua chuan, “miin min hmangaih chuan ka thupek te a zawm ang” a ti a, A thu pek chu, “Nangmah i in hmangaih ang in, i veng te i hmangaih tur ani,” tiin a mah ringtu te chu thu a pe a.

            Zohnam Kristian zawng zawng ah hian, he thu pek hi lo zawm fel thlap ila, Zoram chu khawvel ram nuam  ber a tling hial awm e.

            Mahni in hmangaih ang a, veng te hmangaih kan awm bar si loh chuan,  Zohnam Kristian zing ah chuan, Isua chu a hlawh chham der tihna ani.

            Zohnam ten Isua chanchin kan hriat hma daih a, kan hnam nun kan neihsa aṭanga teh chuan “mahni in hmangaih anga veng te hmangaih” tih chu pawn lang tak ani.

            Zohnam nun chu : Ṭhian te thih aia thi ngam nun, mahni in hmangaih aia thiante hmangaih zawk nun a ni a, kei ka thawk ang nang lo awl rawh tih nun kawl sa reng, chanvo ṭha midang te kian thin hnam kan ni a, Zohnam hian Isua in zirtir aia ril zawk Zonunmawi kawl sa reng kan ni.

            Tun thleng hian Zonunmawi Tlawmngaihna hnam in a ala vawn nun hram hram, thih na leh chhiatna hrang hrang tawh thu ah Y.M.A te  kal tlang a, hnam in par mawi tak a la chhuah ṭhin hi, mi tin te thlamuanna leh hahchawlh na ala ni kal reng ang.

            Heng tlawmngaihna lo pârchhuak thin hi, Bible chhiar vang a ni lo a , Isua rin vang a ni bawk hek lo, Kan Zo nunmawi hnam a ṭo fel sa thlap, hnam in a taka a hman chhuah mai a ni.