Hman
kumah chuan ka nu (Ka patea nupui) a thih tumin chawlh kar khat lai ka patea
inah ka khawsa a; amah ka patea phei chu he a nupui thih hma daih kum engemaw
ti liam taah khan a boral tawh a ni. A fa upa berte hnenah ka patea nupui chu a
awm a, chu inah chuan a boral ta a ni a.
Ka
nu thih a\anga chawlh kar khat velah chuan in leng pawh an awm mumal tawh lo a.
Chutih hun velah chuah tuk \huan ei khamah hian kawmchar lama in riak puanthuah
tian khawm ngheng hian ka \hu a, \ing\ang perhin lengzem(love song) hla hi ka
lo sa a. Chutih lai tak chuan ka patea( ka pate unau zinga a nuapang lam) hi a
lo lut a. Ani hi Presbyterian Kohhran tualchhung upa niin Pathian thuah hian a
tui ve hle a, mahse mahni tawka fing inti ve tawk leh Pathian thu inti hre tak
hi a ni ve a. Ka zai chu a alo ngaithla vang vang a, ka hla sak a han hriat
chian hnu chuan, ‘Pathian thu awih inti siin khati ang hla te han sak te chu
a!’ tiin mi lo khak ta hlak mai a. Ani nen hi chuan kan inmil lo ngang a ni
ang, khawi hmunah pawh ni se, kan inhmuh nikhua tawhah chuan inhnial loin kan
lo inthen ngai lo reng reng a ni.
Kei pek chuan. 'Love song' hi Pathian mite tan sak a
thiang lo a nih si chuan, mihring nupaa insiam pawh hi a thiang lo ang a! Nula
leh tlangval inlemna hla hi sak a thiang lo ang maw?' ka ti a. Ani ka patea
chuan, ‘Inlem kher hi inneihna a ni hlei nem; inlem hi Pathian thu a ni kher
lo,' a han ti leh a. Kei lah diau duh bik loin, ‘A nih loh leh Lal Solomona
khan a ngaihzawngnu kha a lem ve a, 'Tho la, ka hmangaih, ka enchim loh, lo kal
ta che,' a tih te kha hla ani a, 'Love song' a ni ta lo em ni? Khang hlate kha Pathian thu a nih loh chuan engah kher nge
Bible a an telh ni?' ka han tih chuan \awng lehna tur a hre lo nge ni, min
hnial zawm zel ta lo a.
He thu ka han sawi
chhan tak chu, kan unau Kristian sakhaw bia tam tak( inti puithu zualho) hian
lengzem hla, nula leh tlangval inlemna hla hrim hrim han sak vel hi Pathian thu
lo riaua hriatna an nei thin a ni. Mahse an Bible-ah chuan Lal Solomona'n a
bialnu a phuahnaah,
'Zanah laikhum chungah ka dawn thin, ka
hmangaih chu, Ka zawng ruai e, ka tawng silo e.....,'(Hla Thlan. 3:1) tih te;
'Ngai
teh, i mawi e, ka hmangaih, ngai teh, i mawi e;
Thuro
an iang e, i mitte'n, i hmai khuhna phenah chuan.
I
sam chu kel rual, Gileadtlang panga bawk ang a ni,'
tih te leh a dang tam tak a phuah a.
Heng hlate pawh hi
Lal Solomona'n a ngaihzawng nula tu emaw a veizia a tihlanna a ni, Bible-ah an
telh ve tlat si. Pathianin mihringa mipa leh hmeichhia a siam khan, he kan
chenna khawvel hi luah a, inthlah pung turin a ruat a. Ramsa leh ran te leh
nungcha dangte ang bawka inthlah pung tura ruat kan nih avangin mipa leh
hmeichhia min siam kawp a ni. Mipa chauh emaw, hmeihhia chauh emaw in chi
inthlah pun theihna kan neih loh avangin min lo ruat dan angin mipa leh
hmeichhia kan inkawp a ngai a ni?. Mihring chu nupa bik awm tura ruat kan ni.
Hnam prang hrangah chu chu a inang lo ve thei a, mahni hnam leh chi tih dan chu
Pathian min ruat dan a ni.
Nungcha
dangte pawh a nu leh a pain an inthlah pun dawna an chezia hmanga an inlem ve \hin
angin mihringte pawhin inthlah pung tura nupui pasal kan inneih theihna turin
kan inlem tawnna pakhat chu hla hi a ni. Solomona'n a ngaihzawngnu a lemna hla
kan tarlan ang khan Zofate pawhin nula leh
tlangval inlemna hla \ha pui pui leh duhawm tak tak, Solomona phuah ai pawha
mawi zawk kan ngah hle a ni. Chung hlate chu ‘Lengzem hla’ kan tihte hi an ni
ber a. Heng lengzem hlate hi nula leh tlangval inhmangaihna leh an
inngaihzawnna tilangtu an ni a, an inhip tawnna te chu nupa atana initna avanga
inlemna kha hlain an phuah chhuak a ni. Mahse ran ang maia nupa bik awm loa
inthlah pun tumna lam chu Pathian ruat dan a ni lo a, chu chu a bawlhhlawh chin
a ni tihna a ni. Chuti ang chiah chuan inlemna hlaah pawh a bawlhhlawh chin, a thianghlim
lo chin a awm bawk a ni.
'Zu
in vang maia min rem loh pawhin,
Nghei
phah ka turn lo, a pa lo em mai
Sawi sawi mah se la, ka
nghei dawn chuang lo,'
tih hla
ang chi te hi hla thianghlimah chuan chhiar tlak a ni thei lo ang.
Chuvangin
ramsa te rannung te pawh an chi azirin Pathianin a ruat dan a inang vek lo.
Entirna'n sava lam chiah pawh Vapual te, Chawngzawng te leh Parva te chu sava
tam tak anga kawppui bik neilo an ni hauh lo a, kawppui bik an nei tlat thin.
Zofate pawh hi Pathianin kawppui bik nei tura a ruat kan ni a, bawlhhlawh takin
kan nun a thiang lo a ni. Chuti ang a nih avang chuan kan inlemna hla pawh a
thianghlim a \ul a ni. Zofate History ziaktute chhui danah chuan hman laia
Kristian awm hma pawhin sawi tur ting chuan Mizo nula leh tlangval zingah nu
leh pate thu loa inru leh mahni thua nupui pasal lo inzawnga lo innei chu an
awm ngei a, mahse tluang taka innei ta sawi tur erawh an vang hle a, tluang
taka innei thei ta an hriat tarn ber chu an nu leh pate nena an remtih tlanna
anga inneite an ni zel a ni an tih tlat chu maw le!
Aw le, Solomona te
ang lal ropui pawhin nula leh tlangval induh takte inlemna hla thu
mawi tak an phuah chhuak a ni tih kan hre tawh a; kan hnam, hnampui nula leh
tlangvalte inlemna hla hlei hlei hi a lo mawi mang e aw, ka ti thin. Entirna'n
fam Lalzoa te angin an ka a\anga hla thu runthlak tak an han chhak chhuah te
hi:
'Hmanah chuan maw, a
bahsam thlah mawiah,
Kan thliah senhri
nauban a tawn;
Tunah erawh vul leh,
sang thing lerah,
Thliah loh te'n par
vul ta'ng an ti,'
a han ti hnap mai te hi han
ngaihtuah ila. He hla thu ang dinhmuna dingte tan chuan lung a kuai lo thei lo
ang le. Hlim taka an intawn hun laia pangpar an han intawntir lai hun kha hman
lai an chang ta si a. An pangpar han intawntir ang chi nauban par te ngei pawh
kha, tunah chuan tuma thliah loin thinglerah vul zai an rel ta,' tiin a han
khar ta si a. Kan chan loh tura Pathian ruat mah ni se, chuti ang a ni tih
hrethiam reng chung pawhin an zuna kan lo uai tawh laklawh hi chuan, han \hen
leh pawhin rilru zawng a na thei viau bawk \hin. Kan tana Khua ruat a ni lo a
nih dawn hi tih nachang hre ve lote tan phei chuan beidawnna ruama kun tlawk
tlawk pawh awl tak a ni thin a, heti ang avang reng hian mirhing tam takin an
nunna an lo chhah phah fo ni. Chuti ang mite em ni ve lo mah sela, nula tlanval
tam tak chuan,
'Aw,
tawnmang mawlah pawh, suihlung ka rualpui si lo;
Tha
val dang nen nui hiaua lengin Parte, ka tazvng thin che,'
an
lo tih hlawl hlawl mai asin!
Chuvangin hla chu hla a nihna ang leh, lengzem hla a
nihna ang pawhin hla bawlhhlawh leh tlaktlai lo tak a nih hran loh chuan,
sakhaw vawnin a zir loh chuan boralna kawngah kan pen thei tih hre chungin, hla
phuahtu thinlunga lo chhuak pawh Pathian thu a ni tih hi ringhlel suh ang che.
Tha hle mai!
ReplyDelete"Luah loh lungdi"/ Ka rawn fang leh hla hi kei chuan Lalzova phuah a ni lo ka ti ve tlat.Darchhunga phuah niin ka hria. Ka tan chhan pawh a chiang viau a;mahse heta han tarlang tur chuan hun leh hmun a rem teh tung lovin ka hria.
ReplyDeleteHla phuahtu chugnchangah hian hriat a lo inang lo thei hle tih lanchianna erawh ka'n zep tel hram ange:
" He hla hi naupang te ka nih lai atanga ka lo sak ve thin a ni a. Ka hriat ve dan lam sawi ka tum lo va, amaherawhchu Pu Vankhama phuah nia hria tam tak an awm a, tin, Lalzova phuah ngei a ni titu pawh tam tak an ni. Pu R. Lalrawna'n 'Fam Lalzova chanchin leh a hla phuahte' tih lehkhabu a siam atangin ka la chhawng ve mai a ni.
He hlabu ka buatsaih lai hian he hla hi tu phuah nge tih lam ka chhui lo va, tin, tumah ka zawt bawk hek lo. Chuti chung chuan hranghlui zaithiam pa pakhat chuan, "He hla hi Pa Vankhama khan ama phuah ngei a nih thu min hrilh asin," a ti a. Tin, a dang leh Mizo paah chuan Pa lar takin min hrilh dan chuan, "Pu Lalthankima khan 'he hla hi ka phuah asin,' a ti," tiin min hrilh bawk a. Engpawhnisela, Pu R. Lalrawna lehkhabu siam atang hian ka la chhuak ve mai a ni a; tin, Pu Vankhama phuah dan nia an sawi leh Lalzova phuah dan nia an sawi dan hetiang hi a lo ni ta a ni". - T. Lalhmingliana, Author of Lung Tileng (Page 21)
# Awle, he thu atang mai pawh hian a phuahtu chungchangah ngaihdan a awm nual tih a chiang a, hei hi a dik ber tihtlan theih hun a awm theih loh hlen dawn a nih hmel riau. Kei pawhin ka lo hriatphak leh chhiarphak document atang te, a phuah dan leh a kum leh ni, a ram hming leh leilung, a bialnu hming nen lama hre tura in rochuntu a tu leh fate thu atangte-in he hla hi Pu Darchhunga (a hnu lawka Kohhran Upa ni ta) phuah niin ka pawm ve tlat mai. A tu thenkhat pawh Vaivakawnah an la awm. Tin, September, 2003 Issue-a MUP TLANGAU chanchinbuah khan a phuah dan kalhmang an rawn ziah pawh ka lo chhiar ve ngei bawk a.
Ngaihnawm hle mai.
ReplyDelete