SAVE THE ROOT

           Khawvelah hian hringfate hi hnam hrang hrang leh chi hran hran kan awm a, kan hnam a hrang angin kan tawng pawh a hrang a, kan taksa pianzia te, kan vun rawng te pawh a inang lo a ni. Tin, kan hnam ziarang te, kan inchei dan te, kan sakhaw biak dan te pawh a hrang zel a. Engkim siamtu hi awm ngeiin kan pi leh pute hun atangin kan ruat theuh awm e. Chu engkim siamtu Pathian chu kan tawng theuha kan lam dan pawh a inang lo hle a ni. Kan tawng theuha siamtu hming kan lam dan chu inang lo mah sela, chu mi mihring zawng zawngte siamtu Pathian erawh chu mithuhmun, pakhat a ni.

                                               

            Hetianga kan hranna chhan hi kan duh leh duh loh vang ni loin, min dintu Pathianin a duh dan ang tak leh, tha leh mawi a tih ang taka a din kan ni zawk a ni. Keini’n, ‘Min siam dan hi ka duh dan a ni lo,’ tiin kan dem thei lo. Pathianin min siam dan ang anga tawng hrang hranga kan lo lang chhuak te, vun rawng inang loa kan lo lang chhuak te, taksa pianze inang loa kan lo lang chhuak te, hnam inchei dan hrang hranga kan lo lang chhuak te, ziarang hran hrana kan lo lang chhuak te, sakhaw biak dan chi hrang hranga kan lo lang chhuak te hi siamtu Pathian chuan mawi min ti em em a, Ama mithmuhah chuan kan duhawm em em vek a ni. Mi thenkhate’n heng kan inan lohnate hi hrethiam loin, mahni hnampui ni lote hmuhsitna’n te, mahni hnampui ni lote relchhiatna’n te, hnam dangte ngaih theih lohna’n te, hnam dangte huatna’n te an hmang thin a; hei hi siamtu duh dan a ni hauh lo a ni. Pathian chuan  tu hnam mah duhsak bik leh thlei bik a nei reng reng lo a, siamtu lakah chuan hnam tinte hi kan hlut dan a inang tlang vek a ni. India rama chengte hi hnam hrang hrang, zeizia leh khawsak dan inang lo pui pui ni mah ila,  pangpar chi hrang hrang, rawng inang lo tak tak si, mawi taka an par chuai ang hi kan ni a, inang lo mah ila, unau vek kan ni tih hi i theihnghilh suh ang u. Inngeih dial dialin awm ila, pawn lam atanga min tichhe thei lakah pawh kan tangrual thei dawn a ni. Hnam tinte hi inngeih loa kan awm chuan inremna a awm thei dawn lo a, muanna a awm thei lo ang. Pawn lam atanga min tichhe theitu an lo awm pawhin kan tanrual theih loh chuan kan tlu sam dawn si a. Kan inngeiha kan tanrual tlat erawh chuan tumahin min tichhe thei lo ang a, kan ding nghet tlat thei dawn a ni. Hnam tinte hian tanrual kan mamawh takmeuh a, i tangrual ang u.

          Thing kung pakhat chu a lo to a, leiah chuan zung a han kaih ta a. A zung atanga chaw lain a lo thang lian zel a, zar nasa tak a rawn nei a; tichuan par a chhuah a, tam takin a lo rah ta a. Nimahsela a zungah chuan rannung te reuh te te te chuan kherin an ei bul chho zel a, zung a nei ta lo a. Chu thing chuan zung a neih tak loh hnu chuan a lo vuai a, a lo thi ta mai a ni. Chu thing kung chu a zung tel lo chuan rei a dam thei lo a, a thi thuai mai a nih chu. Chutiang bawk chuan hnam pawh hian ziarang a nei a, inchei dan a nei a, tawng a nei a, pianzia a nei a, sakhua a nei a, chungte chu a zungte an ni a; hnam chu a kungpui chu a ni. Hnam chuan heng a zung zinga pakhat pawh hi hloh ta sela, hnam chu a nih tur ang tak a ni phak lo nghal dawn a ni. Hnam chuan a ziarang(culture) hi hloh bo ta mai sela chuan hnam

            A nihna ze khat chu a bo nghal pang dawn a ni. Chutiangin a nihna zawng zawng, a zung zawng hi hnam chelh dingtu chu an ni a, chung zawng zawng chu a hloh phei chuan, hnam chu a boral a ni nghal a ni. Mizorama thing pakhat hming chu ‘Hmawng,’ a ni a. He hmawng hi thing dangah a zam kai a, a zam kaina thing chu lian pui pawh ni sela a zem a zem a, chu thing chu a lo reiah chuan a zem hlum ta thin a, a tawpah chuan a zemtu hmawng thing chu a ding chhuak zawkah a tang ta luah thin a ni. Chutiang chuan Mizoram leh ram thenkhat pawh an ni mai awm e. Ram pawn hla tak atangin sakhaw pakhat chu Mizoramah a lo lut a, chu chuan he rama a awm sa chu a ei a ei a, a tawpah chuan a dawlh zo ta mai a, ram pawn atanga lo lut a khual zawk chu a dingchang zawkah a lo tang ta a ni.Hei hian Mizoram chhunga cheng thin hnamte chu an hun hma lama hnam nun mawi leh zahawm tak ni thin kha a tichhe zo tep tawh hial a, Mizo hnam chu a ngetin a kher avangin boralna lamtluangah a awm mek a, chu mi laka chhanchhuahna hna thawk turin turah hian beihpui thlak mek a ni ta a ni. He Mizo sakhua hi a hnamin zung a neihte zinga pakhat chu a ni a, a zung pawimawh ber ber a ni hial awm e. Chung a zungte chu a kungpui, hnam chelh dingtute chu an ni. Hnam tinte hian kan unau hnam dangte awm dan leh chin dan lo danglam chu mawi kan ti emaw, mawi kan ti lo emaw, hmusita nuihzat mai loin, siamtu Pathianin a pek a ni tih hriain lawmpui ila, kan tih dan leh kan awm dan ang ang hi inlawmpui thiamin inhlutsak thiam ila, inchawimawi tlang ila, chu chu siamtu min duh dan pawh a ni si a.

                                               

            Hnamin  a tawng a hloh tawh chuan chu hnam chuan boralna kawng a zawh mek a ni. Chutiang zelin a ziarang te, a hnam incheina te a hloh a, a hnam nihna chu a hloh tawh chuan boral lam a hmabak  tihna a ni a, a sakhua a hloh chuan chu hnam chu  a boral tep tihna a ni dawn a ni. Heng, hnamin a zung a neih zawng zawngte hi a hloh vek hunah chuan hnam chu a boral ta tihna a ni ang. Chutiang hun chu kan thlen lohna turin hnam tinte hian kan unaute pawh hi an boralna tur lakah i invenpui ang u. Hnam chu pawn lam atang chauh ni loin, chhung lam atang pawhin a zung ei chhetu an awm thei reng a ni tih hi hria ila,pawn lam atanga min ei chhetu tur lakah te, chhung lam atanga min ei chhetu tur lakah te inveng ila. Chutianga kan inven tlat chuan  hnamin hma a sawn ang a, ramin hma a sawn ang a, kan lo chakin kan lo ropui ang a, kan zar chu kan unaute’n an zo ve zel ang a. Zar kan inzo tawn ang a, tumahin min tichhe thei lo ang. Chu chu min siamtu duh dan pawh a ni ang a, pangpar angin mawi takin kan lo vul tawh dawn a ni.  He mi atan hian tan la ila, hnam hrang leh hnam hrang karah inrem lohna a lo awm palh pawhin chu chu tharum tel loa a tihkian dan dap hram hram ila, thenawm hnamte an lo inhmuh thiam loh palh pawhin remna siamtuah tan i tum hram hram thin ang u.Kan hnam zai leh lam te, a hmanrua rimawi te, hnam inchei dan leh kan hnam thuam thil te hian kan hnam a chawimawi a, kan tawng inang lo te, kan sakhaw biak dan inang lo te pawh hi min siamtu Pathian timawitu leh tiropuitute an ni vek a ni. Chuvangin heng hnam chelh dingtu a zung zawng zawngte hian hnam chu a tiropui a, a lo zahawm thin a ni tih hriain, a chhiat i phal suh ang u.    

                                               

            Hnam tlukchhiatna leh boralna bul chu a zung lam atangin a ni thin a ni. Chuvangin  hnam tinte hian kan hnam tobul, a zung peng hrang hrangte hi a tichhe theitu turte lakah i venghim tlat ang u, chutichuan kan ram hi a lo ropuiin a lozahawm ang a, hnam chu a lo chak dawn nia.