Editor Picks


widgeo.net

Wednesday, July 20, 2011

ZOFATE LEH KRISTIANNA

Adamate nupa bawhchhiatna-     
            Kristiante ngaihdanah chuan khawvela mihring tungchhoa kal zawng zawng tuna awm mek leh lo la piang leh zel tur zawng zawngte nen hian  Adama leh Evi thlah vek kan ni a, Edena Pathian huan siama an awm laiin Pathian dan an lo bawhchhiat tak avangin Pathian nena chatuan nun neia lo inzawm reng chu Pathian lak atanga tihhran niin chatuan nun an nei thei ta lo a, chuvang chuan tisa thihna pawh hi a lo awm ta a. Messia an tih, Krista tlanna thisen tel lo chuan chatuan nunna chu zawm thei an ni tawh lo a ni. Tichuan, khawvela mi zawng zawng chuan Krista tlanna an lo mamawh vek ta a ni. Chutichuan Isua Krista, Messia an tih bawk chu khawvela mi zawng zawng chhandamna turin khawvela lo kalin a rawn thi ta a ni. Chu chu Bible Thuthlung Thar buin a zirtir dan a ni a, mi dangin tisual ve lo mah sela, an thlahtu berin a tihsual tawh avangin, ‘Pate’n grep thur an ei a, an fate ha a tim e,’ tih chu an thufing tawi a lo ni ta a ni.

Adama leh Evi pianna-        
            Tun hmaa Bible chhuak hmasaah chuan Genesis bung bul berah lei leh van siam kum anga an ruat, ‘B.C. 4004,’ tih hi dah a ni thin a, hei hi Evi leh Adama siama an lo awm kum niin an ngai nghal bawk a ni. James Ussher-a te, Dr.Livefoot-a te chuan  B.C. 4004 October ni 23/26 zing  dar 9:00 hi Evi leh Adama pian kum angin an chhui thei a ni. Mosia chuan Aigupta finna zawng zawng a zir chhuah hnuin he Israel-hote history hi a ziak ta a ni.

Mosia’n Adama thlah vekah min puh lo-    
            Mosia lehkhabu atangin i lo zir hmasa ila, khawvel mihring zawng zawng hi mi pakhat Adama thlah vek an ni em tih chu i lo chhui dawn teh ang. Israel hnam pipute chuan chi inthlah chhawnna lam an sawi chuan hmeichhia hi an sawi tel ngai lo a, mipa thlah kal zela kha an chhui mai thin a, chuvangin Mosia ziak danah chuan Adama chuan fapa upa ber Kaina a nei a, a nau Abela a nei leh a. Kaina chuan a nau Abela a thah tak avangin leiah hian mi vakvai a lo nih tak thu leh a hmu apiangin an thah mai theih thu a lang a; chu mi hnu chuan khawchhakah Nod lamah a chho a, chutah chuan nupui a han nei a, thlah tam tak a han nei ta a ni. Chutichuan Mosia lehkhabuah Genesis bung 4 leh bung 5-ah hian thil pathum lang fiah tak kan hmuh chu-

            1. Kaina khan a nau a thah avang khan miin an thah ve mai a hlau a, Adama leh Evi chu mihring hmasa ber lo ni ta se, amah hringtute pahnih bak mi an awm si lo a, a nu leh pain an  thah a hlau em ni ang? ‘Mi,’ a tih chu tunge ni? Mi dang Adama thlah ni lo an awm tih a chiang hle mai.

            2. Nod rama nupui a han neih kha tu fanu nge ni ang? A farnute nupuiah nei ni sela Nod ramah kal ngai in a nu leh pate in chhungah inneih mai awm? Chuvangin mihring dang, anniho lo hi an awm tawh a ni tih a chiang hle a ni.

            3. Gen.5:1-ah chuan, ‘Hei hi Adama thlahte chuanna lehkhabu chu a ni,’ a ti a. Adama hi mihring hmasa ber ni dawn sela, ‘Hei hi Adama thlahte chuanna lehkhabu chu a ni,’ tih hi ziah lan tel kher a tul em ni? Hei hian Adama thlahte ni lo Pathian siam mihring dang an awm ve tho a ni tih a tichiang hle a ni.

Judaism pianna bul-
            Abrahama chu Kaldai rama Ur khuaah B.C. 2000 vel khan a lo piang a, a pa chu milem be mi Tera a ni a, rangkachak milim siamin pathianah a be thin a ni. Abrahama chuan milem biak a duh loh avangin a pa awm loh hlanin a milem pathiante chu hreipuiin a chek chhe vek a ni. Abrahama chuan engkim siamtu Pathian chu a bia a, a hnenah chuan Pathianin ram a pe a, a thlahte pawh nasa taka an la pun tur thu a hrilh a ni. Hetih hunah hian Judaism chu a lo intan ta a ni. Abrahama chuan Isaaka a hring a,Isaaka chuan Jakoba a hring leh a, Jakoba hi, ‘Israela,’ tih a lo ni ta a. Israela chuan fapa 12 a nei a, chungte chu Israel hnam 12 thlahtute kha an lo ni ta a ni. Hetih lai hian Jakobate rin dan chuan  Kanaan ramah chauh Pathian a awm a ni. Israela fapa naupang ber dawttu Josefa chu a ute’n an hralh hnu khan Aigupta ramah a awm ta a. He mi hnu hian Kanaan ram(Israelate chhungkua chenna ram)-ah tam a tlak avangin Aigupta ramah an pem ta a. An pem kum hi B.C.1876 vel a ni a, hetih lai hian hnama chhiar tham an la ni lo a, chhungkaw hung tak, member 70 an ni tawh a ni tih chhuitute chuan an ziak a ni.

            Josefa a thih hnu chuan Aigupta mite chuan an tirethei hle a, sal chhawr takin an lo chhawr thin a ni. He ramah hian kum 430 vel an awm a, Mosia a lo piangin a han puitling a, Aigupta finna zawng zawng a zir chhuah hnuin Israel-ho history a ziak ta a, anniho chu Aigupta sal ata a hruai chhuak a. Mosia chuan Sinai tlang atangin Pathian dan sawm pek, lungphek pahniha ziak hi a rawn hawn a, chutah chuan:

            “Keimah chauh hi Pathian, Aigupta ram ata hruai chhuaktu che u ka ni. Keimah lo chu Pathian dang reng reng i nei tur a ni lo a, milem siam chawp reng reng vana mi emaw, leia mi emaw, lei hnuaia mi emaw, a anpui siamin chung chu i be tur a ni lo a, an hmaah chibai bukin i kun tur a ni hek lo,’ tih hi a tel a ni.

            Hetih hun lai hian Judaism rin danah chuanKanaan ramah chauh Pathian awm loin, hmun tinah awmin an ruat ve tawh a ni. Chutichuan Mosia chu a thih hnuin Josua hoin Kanaan ram chu an lut ta a ni. Genesis atanga Deuteronomy thleng hian, ‘Mosia lehkhabu pangate,’ tih a ni thin.

Run an tawk thin-    
            Josua ho chuan Kanaan ram chu an luah a, Arona thlahte Levia chiho tih loh hnam 12-te’n ram an insem vek a. Josefa fapate pahnih Ephraima leh Manasea thlahte chuan Josefa chanai chan hnih an chang a, Israel ram pum lalram khata awm thin chu lalram pahnihah a inthen ta a. A chhim lam chu Juda lalram a ni a, chutah chuan Levia hnam te, Juda hnam te leh Benjamin hnam te an cheng a. A hmar lam lalram chu Israel lalram a ni a, chutah chuan Ephraim hnam leh Manasea hnam nen hnam 10 an cheng a ni. Lalte rorelna hnuaiah kum 130 vel an awm hnuin hmar lam, Israel lalram chu Assuria chuan a rawn run a, salah a hruai fai ta vek mai a, tun thleng hian an chanchin hriat lohin an bo hlen ta a, Bible-ah pawh an lang nawn leh ta bawk hek lo a ni. Chuta tanga kum 160 a lo liam leh chuan chhim lam Juda lalram pawh chu Babulon chuan a rawn run ve leh ta a, mi tam tak salah a hruai leh ta a ni. Babulon sala an tan lai hian rethei an intiin an ram leh Zion chu an ngai em em a ni.

            Judaism rin dan chu a lo dang hret hret a, a hmasa lamah chuan Kanaan ramah chauh Pathian a awm a, a hnuah chuan hmun tinah Pathian a lo awm ve leh ta a. Babulon chu Persia chuan a rawn hneh ta a, Babulon sal neih sa Judaho chu Persia chuan a rochung ta nghal a. Judate chu Aigupta te, Assuria te, Babulon te angin Persia-ho chuan an tiduhdah ve lo a, thianah an siam a, zalen takin an zingah an khawsa ve thei a ni.

Persia mite sakhua-  
            Chutih lai chuan Persia mite sakhua chu Zoaraster-a zirtirna hnuaiah a awm a. Zoarastrianism zirtirnaah chuan an Pathian Soyashan chu van atangin a lo kal ang a, leiah hian ro a rel ang a, mi zawng zawng an inrem tawh ang a, tumah an indo tawh lo ang, tih a ni. Chu chu an lehkhabu Avesta-ah ziakin an nei a ni awm e. Chu zirtirna chuan Juda hnamte rilru a chiah hneh ve a ni ang, Persia mite hnuaia an awm atang hian Persia mite rin dan zulzuiin, ‘Messia chu khawvelah a lo kal ang a, Judate hi a rawn chhanchhuak ang tih rin dan hi an lo nei ve ta a ni. Tichuan kum B.C. 700 velah khan Zawlnei Isaia chuan, ‘Kan tan naupang a lo piang a, fapa pekin kan awm ta a,’ tiin a lo sawi ta a ni. ‘Lalpa lo kalna thu lam ziahna hi Bible-ah vawi 1855 lai a awm a ni.

Judaism leh Christianity-    
            Judaism chuan Kristiante’n Messia nia an ruat, ‘Krista Isua,’ an tih kha Messia niin an ruat ve lo a. Kristiante chuan, ‘Pathian fapa mal neih chhun,’ an ti. Pathianah an bia a, a thiha a thawh leh thu leh nakina a lo kal leh tur thu an sawi nasa hle a ni. Amah Isua ngei pawhin a thi a, a tho leh a, a lo kal leh dawn tih a sawi niin an ziak. Judaism chuan siamtu Pathian tak chauh lo chu a dang reng reng biak an duh lo a, milem biak emaw, mihring Pathiana biak emaw chu an duh lo. Kristiante erawh chuan mihring Isua chu Pathian angin an bia a, Judate chuan mihring a nih avangin Pathian angin an be duh lo a ni. Pathian anpui biak pawh an duh lo. Tin, Isua pawh khan Mosia dan tlawhchhanin, “‘Lalpa i Pathian chu chibai buk la, Ama rawng chauh bawl rawh,’ tih ziak a ni,” a ti. Isua chu Pathian ni loin, a anpui chauh a nih thu an ziak a, Genesis-ah chuan mihring chu Pathian anpuia siam a nih thu a sawi a, Tirhkoh Paula pawhin Isua chu, ‘...Pathian anpui,...’ a ti.

Isua lo kal chhan-     
            Chutichuan Judaism atangin Kristianna hi a lo peng chhuak a, Isua chu kum B.C. 6 velah khan a lo piang ve a, a zirtirna chu tidanglam hret hretin Kristiante chuan Isua avanga chatuana nunna neih theih chauh niin, khawvel mihring zawng zawng, bawhchhe fa lo ni tawhte chuan chatuana nunna  an neih leh theihna turin Isua chu a lo kal niin an zirtir a ni. Isua erawh chuan khawvel mi zawng zawng tana lo kal a nih thu a sawi lo a, Israel hnam 12-te tan chauha lo kal a nih thu a sawi zawk a ni.  Isua kha hnam 10 bote chauh zawng tura lo kal angin thenkhatin an sawi bawk a, mahse hnam 10 bo tate kha Israel ramah an awm tawh loh avangin anmahni zawng tura lo kal ni sela chuan an awmnaah piang loin Israel ramah a pian a rinawm. Tin, hnam 12-te chu an Pathian hnen atanga bo niin Isua chuan a ruat a, Israel ramah a rawn piang a ni zawk. Isua tawngkam chhuak an ziakte hi i lo en teh ang: Chungte chu: (1) Israel hnam beram bote hnenah lo chuan tirh ka ni lo e. (2) Fate chhang laksak a, uite hnena pek chu a mawi lo e. (3) Jentail-te kawngah kal suh ula, Samari mite khuaah reng reng lut hek suh u. Amaherawh chu, Israel hnam beram bote hnenah chuan kal zawk ang che u, tihte hi an ni.

Nun thu zirtir dan khaikhinna-
            Kristiante chuan mi zawng zawng hnena chatuana nunna rawn pe leh turin Isua a lo kal niin an zirtir a, Isua erawh chuan, ‘Thu tak hriattir hi ka pian chhan leh khawvela ka lo kal chhan a ni,’ a ti a; chu thu tak a rawn hriattir chu engnge kan tih chuan, ‘Tu pawh ka thu hria a, mi tirtu ring chuan, chatuana nunna a nei tawh,’ a ti a. ‘Chatuana nunna an la nei ang,’ emaw, ‘An nei dawn,’ emaw, ‘An la nei maithei,’ emaw a ti lo. Chatuana nunna an neih tawh thu hriattir turin Pain a rawn tir a lo nih chu! Hei hian Bible Thuthlung Hlui buin a sawi dan pawh a mil chiah zawk. Sam phuahtuin,

            Lalpa, nang chu chhuan zawng zawng chenah kan awmna i ni thin,
            Tlangte pian hma a, leilung leh khawvel i din hma pawh khan,”
a lo ti a. Tin, Solomona pawhin,
            Tlangte leh tuifinriatte an awm hma khan ka piang tawh a,
            Lalpa chuan a thil siam bul berah min din a,”
a lo ti ve leh chiah bawk.
            Chutichuan, tunah hian Mosia lehkhabuah khawvel mi zawng zawng hi Adama thlah vek an ni tih zirtirna chu kan hmu lo a, Judaism ringtute’n an ngaihdan a ni em ka hre chiah lo nain an Torah buah a ziak lo tlat bawk a. Kristiante Bible-ah hian chu zirtirna chu a inziak ta a, mihring tisa thihna pawh bawhchhiatna sual vangah a puh ta bawk a ni. A nih loh leh keini Zofate hi Adama thlahah kan tel ve ang em? Bawhchhiatnaah kan tel ve ang em? Kan thi ve zel thin si a!
            Adama chu kum B.C. 4004-ah a lo piang a, nimahsela anni nupa lo hi mihring dang Pathian siam ve tho chu an hun lai pawh khan an lo awm ve a ni tih Bible atangin kan hre tawh a nih kha. Australia mithiamte huan tun hnaiah khan an rama lung upa tak mai an hmuh chhuah chu kum tluklehdingawn 6 leh vbc 35 vela mi a nih thu an sawi a ni. Chu chuan khawvel upat tawhzia a tichiang awm e. Tin, kum 2006-a chanchinbu chhuak pakhat khan kum 18000 vel Indonesia ramah khian mihring an lo awm tawh thu a sawi a. Tin, B.C.5000 lai kal tawhah khan China ramah chuan Civilisation an lo kalpui muah muah tawh niin mithiamte’n history-ah an lo ziak bawk a. Kan chenna khawmual hi a tawlh tual tual a, kum sang tam tak hnuah chuan khawmual thenkhat chu a lo inpersan ta daih a, a then leh thung chu a hmaa inhlat taka awm thin pawh a lo tawlh chip a,a lo insu ta a, chu chuan tuipui mawnga mi rawn sawr chhuakin Himalayas tlang te chu a lo awm ta niin mi thiamte chuan an sawi a ni. Chuti ang atanga han chhui chuan keini Zofate chu khawchhak mite ang maia vun eng, hnarngul hniam leh mitmeng zim, taksa sei leh fuke tawi chi kan lo ni ve a. Kan chenna khawmual leh India mite chenna khawmual pawh a lo insut hnuah khawmualpui inzawm kan lo ni ta a. India mite chu hnarbang sang tak, meng kel kawl leh taksa tawi, fuke sei si an lo ni leh a, kan taksa pian dan a lo inang lo nasa si a. Kum tam tak hnua rel te, thlawhna te, motor tea an intlawhpawh hnuah pawh thlahtu thuhmun lo kan nihna a la lang fo mai a, kan inneih pawlh fe hnuah kan la inang chauh dawn niin a lang a ni.
            Chutichuan keini Zo hnahthlak pipute chu Israel-ho thlahtu Abrahama pian hma B.C. 2200 velah khan khawchhak lam China ram bawr velah Zhou Dynasty neiin an lo awm daih tawh a, heng hun laiah hi chuan kan thlahtute leh Adama thlahte chu hriat pawh an la inhriat pawh phak hmel lo hle a ni. Agriculture mi thiamte chhut danah pawh Adama pian hma kum 100 liam taah khan Chin rama buh(rice) an ching tawh a, India ramah pawh thlai damdawi, a hmanna tur chi nen lam ziak sa an lo nei daih tawh bawk si a. Africa khawmualah pawh sabengtung(donkey) hi kum 5000(Adama pian hma kum 1000) kal taah khan an lo chhawr hrep tawh thu pawh an ziak a ni.
            Kan pi leh pute chuan engkim siamtu leh engkim chunga thuneitu Pathian chu van hla takah awmin an ruat a, mihringfate hi englai pawhin a ngaihvenin a chenna van atang chuan a thlir reng thin niin an ruat a ni. A awmna chu tumahin an thleng phak ngai lo a, ‘Khawzing Pathian,’ ti pawhin an lam thin a ni. A thuneihna hnuaiah hian thlarau tha nia an ruat engemaw zat an awm a, Khuanu te, Khuavang te, Lasi te leh a dang dang te chu he Khawzing Pathian thuneihna hnuaia mi an ni a, mihringte chunga malsawmna thlen thintute an ni a, an be thin a ni. Tin, Khawzing Pathian thuneihna hnuaia mi tho thlarau sual nia an puhte an awm nual bawk a, chung chu mihringte chunga natna leh harsatna thlen thintute niin an ruat a, chungho hnawh bona turin leh tlawn lungawina turin inthawina an hmang thin a, Pathian ang erawh chuan an be ngai lo a ni. Sap(Mingo)-hoin ramhuai bia anga an lo puh hi chu a dik lo a ni. Tin, thing bul leh lung bul bia anga an puh pawh hi a dik lo a, thing bul leh lung bul te siamtu, natna thlen ve ngai lotu kha an be zawk a ni.    
            Tichuan kan thu sawi tawha thil lang chiang tak awm ta chu-
            1. Juda-ho chuan an thlahtu bul Abrahama atangin milem an be lo a, engkim siamtu Pathian tak hmuh theih loh chu an bia a, mihring pawh an be ngai lo a ni.
            2. Adama chu Asia Minor bawr vela khawsa ni awm tak a ni a, chuti a lo nih chuan Zofate chu Adama thlah chu kan ni ta lo phawt mai a ni.
            3. Khuta mite’n Judaism sakhua an pawm avangin kan pipute’n an pawm ve ngawt thei lo a, hriat pawh an inhre phak hauh lo ang. Chutiang bawkin Kristiante’n Adama chu an thlahtu bul nia an pawm avang ngawtin kan pipute’n Kristianna hi an zawm ve theihna tur a awm lo a, an thlahtu chu khawchhak lam mi daih a nih avangin Adama bawhchhiatna mawh a thlahte’n an tuar angin keini’n kan tuar ve phak lo a, thlahkhat kan nih loh avangin. Chu mi tlukpui chiah chuan Isua chhandamna pawh hi Zofate’n an mamawh ve chuang lo ang. Adama chu Zofate thlahtu a nih ve loh avangin a bawhchhiatna mawh chu Zofate chungah a awm ve loh avangin Isua chhandamna hi Zofate chuan an mamawh ve hmel loh a ni.
            Mi thenkhatin Israel emaw an lo intih ve ngawtna chhan pawh hi belh chet a dawl lo a ni; ‘An tihdan leh kan tih dan a inzul,’ tih te, ‘An puan tial dan,’ tih te, ‘DNA test,’ tih te, ‘Ek kan ei,’ tih te mai mai hi a ho hle. India ramah pawh mihring heti zozai, tluklehdingawn tel kan awm a, khawvel huap phei chuan mihring kan tam lutuk a, tih dan inang lo vai vek tur chuan a har khawp ang. China rama Hong-he luipui hlaa an phuah ni awm tak pawh Tuipui Sen kan hla emaw an ti a. ‘Hong,’ chu, ‘Sen,’ tihna a ni a, ‘He,’ chu ‘Luipui,’ tihna a ni. ‘Himalayas,’ pawh ‘Vur ram,’ tihna a lo ni si. ‘He lamah,’ tihna emaw an ti ngawt a, a lo ni hauh lo a nih chu. Zofate chu Kristianah lo inruat mah ila, Kristian tak ni loin, ‘Saphun’ chauh kan ni a, a tak ni lo kan ni tihna a ni. Chuvangin choak arawn chang tawn ang deuhin, mahni nihna lo pui hi nih ve phet kan tum a ang hle dawn a lo ni e. Adama pian hma kum sangkhat kal taa hmasawnna lo kalpui muah muah tawh khawchhak mi te, Indonesia rama kum 18000 lai lo khawsa tawh te hi chu Adama bawhchhiatnaah an tel lo hrim hrim a, a thlahte an nih ve loh avangin Isua chhandam leh tlan pawh an ngai ve lo tihna a ni dawn lo’m ni le? Grik mifing Galileo hun lai vela, ‘Kan awmna lei hi a mum a ni,’ tih leh, ‘Ni khi kan awmna lei hian a hel zawk a ni,’ tihte chu khatih hun laia Kristian Kohhran hruaitute chuan, ‘Kohhran thurin a kalh,’ tiin thahah hial lo vau lo vau mah sela, tunah chuan lei a mum a ni tih leh, Ni khi kan awmna lei hian a hel zawk a ni tih chu kan awih vek tawh a nih hi. Hetiang bawk hian tuna  Zofate hian Adama thlah kan ni lo a, Kristian pawh kan ni thei lo a ni tih hi pawm thei rih lo mah ila, kan zaa kan pawm tlan theih hun chu a lo la thleng tho tho dawn si a. Chhiartute’n lo chhut chiang ve teh mah u.

14 comments:

  1. Hnam Sakhua: "Tirhkoh Paula pawhin Isua chu, ‘...Pathian anpui,...’ a ti"


    I ti ṭha e. Tirhkoh Paula tho hian "tisa lam thu-ah Krista chu anmahni zing ata lo chhuak a ni bawk a; ani chu thil zawng zawng chunga awm, CHATUANA FAK TLAK PATHIAN A NI. Amen [Rom 9:5]"
    a ti a sin.

    Petera pawhin "Isua Krista kan Pathian leh chhandamtu [2 Pet 1:1]" tiin Isua chungchang a sawi a, Paula vêk hian Tita 2:13-ah "kan Pathian ropui tak Chhandamtu Isua Krista ropuina inlarna chu.." tiin Isua chu Pathian a nih zia a sawi leh bawk.

    ReplyDelete
  2. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  3. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  4. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  5. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  6. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  7. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  8. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  9. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  10. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  11. oppzzzz.. ti nge a va tam teh tuar ve !! lolzzzz

    ReplyDelete
  12. I rindan chuan Pathianin 'Keimahni ang takin mihring i siam ang' a tih a, Adama leh Evi a siam khan Nod ramah Kaina nupui turte chhungkua an lo awm ker tawh a ni ang maw? Mak thei ngei !! Pathian chu a va ti mak e tiraw? Mihring a lo siam daih tawh tih a theihnghilh anga 'Keimahni ang takin mihring i siam ang' a ti leh hnuhnawh a ni maw.. Pathian chu i ngai haihawt em em e Pu Hnam !

    ReplyDelete
  13. Art-a, in sakhaw lehkhabuah chuan Adama fapa chu khawchhak lamah nupui nei turin a kal thu a inziak a ni lawm mi ?

    ReplyDelete
  14. Hnam sakhua:

    I hre sual a ni ka tih tawh kha. Kaina kha "khawchhak lamah nupui nei turin a kal" tih thu Bible hian a sawi hleinem.

    "Tichuan Kaina chu LALPA hnên ata chu a chhuak a, Eden chhak lama Nod ramah chuan a awm ta a. Tin, Kaina chuan a nupui a pâwl a; tichuan a rai a, Enoka a hring a .." tiin a sawi mai a ni. Nod ramah nupui a han neih thu a sawi lo.

    Tin, Bible hian chiang takin "Chutiang bawkin, 'Mihring HMASA BER Adama chu mi nung a lo ni,' tih ziak a ni.." tiin min hrilh zawk a ni.

    Adama kha mihring hmasa ber tia Bible-in a sawi chuan Kaina nupui tur chu mihring dang, Adama fanu bak an awm thei lo tih a chiang reng. Chuvang chuan Kaina khan Nod rama a nupui pawl kha a farnu, Adama fanu ngei a ni ang tih Bible atang i chhui a nih chuan i hrethiam mai ang.

    ReplyDelete