NUNNA TIRHKOH NGE
THIHNA TIRHKOH ZAWK?
“The missionaries are
the preachers of
The old hell-fire and brimstone…”
—
Sir. Dr. David
Frawley
Buatsaihtu:
Ramthanga Khawlhring Midāng
THU THIN TI ṬHÃWNG CHU


Isua thusawi hi lo en ila, “Khawvelah hian rem
lentir tura lo kal emaw min ti suh u; rem len tir tura lo kal ka ni lo va,
khandaih len tir tura lo kal ka ni zawk. Mi a pa do tir turin, fanu a nu do tir
turin, mo a pi do tir turin lo kal ka ni a sin.” a ti a ni. (Matthaia 10:34, 35)
He
thu aṭang pawh hian Isua kha remna palai a ni lo tih chiang takin a lang fiah
nghal a ni.
ROSUM TAWKTARH
POLICY HMANGA HMALAKNA
Isua
betute hian ram dang aṭangin cheng maktaduai chuang fe an dawng ṭhin a; chu’ng
sumte chu Bhārat (India) rama mi retheite hi Isua betu pawla an lakluh theih
nan tawktarh-ah an hmang a. He an sakhua, tuipui ral lehlam aṭanga an lakluh hi
a darh zau theihna tur a nih dawn phawt chuan eng hmanrua pawh an hmang thiang a ni: silai keng
ve ṭhintu hel hote hial pawh an ruai hreh lo tih hi a chhui chiang mite chuan
an sawi a ni. An hmalak dan ber chu mahni hnam sakhua betu mi chhumchhia tê tê,
sakhaw chungchanga hriatna nei chau ve tak takte chu an bitum a. Thuziak
hrang-hrangte leh lehkhabute an sem chur chur mai a ni. A chhan chu an sakhaw
thu leh hlate hi a darh zau loh mawlh an hlau a ni ber mai.
An
thurin innghahna Bible-in a sawi dan chuan Juda nula pakhat, Mari (Mariyam an
ti bawk) chu a pasal neih hmain a rai a. Chutia a rai chung chu Josefa ti-a an
koh, thing mistiri nen an innei a. A nau pai chu a hrin chuan a hmingah Isua
(Yeshuwa) an sa ta a. Hetia Mari rai dan hi Mizo thawnthu-a Palova (Chhuanvawra
an tih tâk) thu nen pawh khan a inzul phian awm e. Tichuan Isua (Yeshuwa) chu a
lo puitlin chuan an Juda sakhaw hruaitu dukdak lote chu a sawisel ṭhin a.
Chuvang chuan an sakhaw hruaitute chuan an hua a, a chung thu an rel a, tihhlum
tlak ni a an hriat avangin Roman sipaite an khenbehtir a. An sawi zel dan phei
chuan a thih hnu ni thum tûkah a lo tho leh a, ni 40 chhung leiah a awm a, chu
mi hnu chuan vanah a lawn chho a. Chuta ṭang chuan rorel turin a lo kal leh
dawn an ti a. He thu ngai leh ngai hlir mai hi kum 2000 chuang zen zawn chu an
insawi thiam siak ta luih luih a, an la sawi leh zel turah ngai bawk ila. Anni
chuan he thu hi Pathian thu nung anga an ngaih theihna tura an thluak sûksak an
nih tawh avangin an la sawi mek zel a. Nimahsela, an nun tuihalna erawh chu a
reh lo teh chêk a niang chu, sum leh paiah an in tlansiak leh ta ruih ruih mai
a. Sum chu hmuh theih Pathian ang thawthânga an ngaih tawh avangin, an nun chu
tuihalnain a khat a; ṭhalai tam tak phei chu ruihhlova inhnangfâkin an tãl buai
mêk a nih hi! Engtin tak chuan han kal
zel ang maw?
AN RIN DAN HRANG HRANGTE:









































Aw
le, Hebrew-ho sakhaw ngaih dan kan sawi ta nual a, Kan Mizo Hnam Sakhaw
chungchang hi tlem han tarlang ve ila a ṭha ang e. Zo Hnam Sakhua-ah chuan
pialral kal nan thangchhuah a ngai a, thangchhuah tur chuan taimak a ngai hle
bawk a. Khaw tinah hian mi thatchhia leh zawmthaw deuh hi chu an awm ve zel avangin
British missionary-te an lo kal khan mi taimate an feh zawh vek ṭhin avangin mi
thatchhia, feh peih ve loho kha bible thu hrilh an lo remchang ta phian a, an
hnenah, “E, lungngai ma ta che u le, pialral kalna tura thangchhuah nan engmah
thawh hah a ngai hlei nem. Isua hi ring ula, tichuan ani chuan pialralah a
hruai mai dawn che u alawm” an han ti zet chu, “Chhei raw!” an ti a, Isua
betuah an inlet ta zung zung a, a thatchhia apiang an inlet ta zel a. Tichuan
ziak leh chhiarte an han zirtir a, hna te an pe a. Kut hnathawh hah ngai lova
sum an han hai lut thei ta mai kha mi dangte pawh khan an lo awt ve a; nawmsak
zawk beiseiin Isua betuah an inlet ta sup sup a. Khang mi thatchhia leh
zawmthawte kha Isua betua inlet hmasa an nih miau avangin tuna Zo Hnam mi leh
sate a hma anga kan taima ta lo hi thil mak a ni lo ve, a hmahruaitute’n an zir
êm a tin ni. Tunah ngat phei chuan thawk hah vak si lova hlawk hluai dan dap reng
rengin kan in sul pel ta suau suau hlawm a. Sumdawng ṭhenkhat phei chuan
Guwahati-a thawmhnaw cheng 150/- man vel hi Aizawl an thlen pui meuh chuan
cheng 700/- chuang zet pawhin hralh se, an zak reng reng lo vang.
Tu
kan demna ni suh sela, kohhran lama Pa Valaia inhmang, ṭangkai tak takte pawh
hi Guwahati vel an thlen thlak tawh chuan an veng a ni lo tih an hre chiang
bawk a ni ang chu, bazar tura an chhuak hi whisky um 4/5 vel an ak ṭãt ṭãt thei
tlat a ni. An in lai tak chu kan hmu vek lo pawh a ni mahna, mahse ‘Lalpa
Zanriah Sacrament’ ti a an sawi ṭhin atan chuan an hmang kher chuan kan ring
chiah lo deuh. Heng hi eng nge a chhan kan tih chuan kan hnam sakhua kan be lo a,
tuifinriat ral aṭanga lâk luh sakhua kan zui avangin kan nih dan turin kan ni
chhuak zo lova, kan nun chhungril hian pawn lam sakhua hi a zah zo tak tak lo
tih hi a chiang reng mai a ni. Tin, ‘Remna Lal’ ti a an sawi ṭhin Isua ngei
pawh khan rem lentir lova khandaih lentir a tum zawk zia chiang takin a sawi a.
A hlimthla vuakveta kan hnam hi a in ham tan avangin kan hnam hian parfung a
chawi tur ang a chawi zo lo ti ila, kan sawi sual tam kher lo ang.
THLIRNA TLANG DANG AṬANGIN:-
Islam sakhaw lehkhabu “Qurân”-ah chuan Isua hi
“Isa Alaihi Assalam” an ti a, Mari fapa a nih thu leh pa pawh nei chuang lova
an Pathian Allah-in a piantir ve tawp, zawlnei pakhat atana ruat angin an ziak
a. Cross-a an khenbeh chungchang pawh kha anni chuan, “Isa (Isua) kha an
khenbeh hma-in Allah chuan vanah a la chho daih a, a lem zawk kha an khengbet
ta a ni” an ti a. Tichuan Cross-a khenbeh thu “Crucifixion” hi anni chuan “Cruci-Fiction”
an ti daih a, chu chu “Khenbeh Zeldin Thubawl” tihna a ni mai ang chu. Hei vang
tak hian Islam sakhaw zuitu Mosolman (Mûsalmân)-te hi Isua chauh betuah an
inlet hlei thei meuh lo a. In let an lo awm khiah a nih pawhin an sakhaw thu
an hriat loh vang emaw, sum leh pai an
duh vang emaw a ni mai tih hi hriat a ṭha, chaw tak khûka lo khûk pui hluai chi
an ni lem lo ang.
Anni chuan Adama aṭanga Malakia thlenga zawlnei
zawng zawngte kha an ngaisang vek a, Isua pawh an ngaisang a, an Pathian Allah
zawlnei hnuhnung ber erawh chu Muhammad-a kha a ni a, an zah bik hle a, a hming
an sawi dawn pawhin “Mustafa Muhammad sallallahu alai hi wa sallam” an ti deuh
kher ṭhin: chu chu “Muhammad-a kha Allah ṭhian a ni a, zah takin chibai kan buk
a, thlamuang takin chawl hahdam rawh se” an tihna a ni. Isua chu ring ve bawk
mah se, Muhammad-a an rin ang êm chuan an ring lo.
Heng hi ngun takin ngaihtuah ila, Isua betu
pawlte’n sakhaw dang zuitute an hui luh theihna tura missionary an tir ṭhinte
hi a thlîng baw hawka kan sawi chuan mi dangte sakhua leh rin dan sawichhiatna
hna, Profession a ni a, sakhaw dang zuitute hian an sakhaw thehdarh nan Isua
betute hi an sakhuaah seng lut turin Zoramah hian missionary rawn tir ve ta se;
kohhran-ho hian huat namen lovin an hua ang tih hi thil chiang sa a ni a. Miin
kan sakhua sawichhia se kan duh lo a nih chuan mite sakhua sawichhe tura
missionary tir ṭhinte hian thiamchanna tur an nei bik lo. Miin kan chunga an
tiha kan duh loh tur, mi chunga tih kan tum tlat lawi si hi mi dang rahbeh
tumna dik tak a ni a, Sakhaw Zalenna Dodaltu nihna a ni bawk.
HINDU LEH BUDDHIST-HO RECORD AH ISUA CHANCHIN A
LANG.
Bible kan chhiar chuan Isua kha kum 12 mi a nih
laia temple-a a kal thu kan hmu a. A kum 13-na aṭanga kum 29 chhûng khan eng nge
a tih ang le? Bible a ngawi hmak mai. Heng kum 26 chhung hian finna leh
thiamnate zir tura Bhārat (India) rama a lo kal thu hi Buddhist-ho chuan an
ziak a. Meditation ril tak a neih theih nan Yoga-te pawh a zir sang hle niin an
sawi a ni. Tin, Hindu lehkhabu “Purāṇ” bu 18 zinga bu 1, “Bhavishya-Purāṇ”
chuan kha tih laia lal ropui tak Harshavardhan-a chuan Himalaya tlanga sa a pel
lai-in Yahudi (Juda) tlangval, Mariyam (Mari) fapa Yishu Masih (Isua Mesia) a
hmuh thu a inziak a. Lal chuan, “In ram kal sana hei leh chen i lo kal hi eng
nge a chhan?” tiin a zâwt a. Yishu (Isua) chuan, “Ka thu hmuh leh hriatte leh
ka thiamnate hi ka hnampui Yahudi-ho zirtir ve ka duh a, mahse hetiang finna
dawng tur hian an nun a la inpeih ngang si lo a, he hmunah hian ka lo kal ta a,
ka biak Pathian tan ka inserh hrang dawn a ni” tiin a chhang ta a ni, tiin a
inziak.
Heng thu hi han bih chian chuan Isua khan kum 26
chhug zawng kha Bhāratvarsh (India)-ah hian in zir nan a hmang liam pawh a lo
ni mai thei bawk a, a ni lo ang ti a ṭan khawh burna turin tumah hian finfiahna
fiahfai engmah kan nei lo a. “E, in sawi hmangah chuan a awm ang ve fu mai” tih
hi kan chhan theih tawk ni maiin a lang.
Thu dang lehah chuan Isua pian kum chhûttute
hian B.C. 6 vela piang angin an sawi tlangpui a. Mahse A.D. or C.E. hi Isua kum
chhiar nana hman a ni bawk si a; a awm hma kum 6 vel daihah khan a lo piang
advance deuh te pawh a ni mahna. Chubakah Yahuda (Juda) lal Heroda’n Beyit-Lekhem
(Bethlehem an tih tâk) khuaa nausen a thahtir chiam kha B.C. 35 vel a ni, tiin
ziaktu ṭhenkhat chuan an sawi a. Tichuan Isua kha B.C. 6 vela piang a nih si
chuan Lal Heroda’n nausen a rawt kha a nang hman meuh chuan a rinawm loh deuh va,
Juda-ho history nena hmehbel theih turin Isua chanchin hi a ziaktute hian an
“IDEAL PERSON” atan an duang ta mai em ni ang, ti zawng pawhin ngaihtuahna a
kal thui duh phian mai.
Chubakah Juda history ziaktu ropui tak takte
hian Isua or Yeshuwa chanchin hi an uar lo hle mai a, an ram chhunga thil
thleng danglam tak a ni si a, a chanchin hi an ziak lang duh lo nge, ziah tur a
awm lo zawk. Bible deuh chauh hi Isua chanchin ziakna a ni deuh mai a. hei pawh
hi zeldin thubawl a ni mai ang em? Zeldinna mai a nih si loh chuan kum 13—29
chhung zawng khan nun inbuatsaihna neiin a awm bo em ni ang? Lo ni ta se
Hindu-ho leh Buddhist-hovin an sawi hi thudikah kan pawm ngam lo a nih pawhin
dawt muhlum hlang hlak an ziak duh kher ang em le? German pachal-in “Jesus
Lived in India” tih lehkhabu a rawn ziahte kha a finfiahna ṭha tawk tak a lo
nei pawh a ni mahna. A eng pawh chu ni se, he Isua (Yeshuwa) hming hian
pawisawi lo nunna a la hnem tawh êm-êm a. He Isua hmingah hian thiltihtheihna
awm ang hiala hahîpa sawi tawk an lo awm nawk bawk a. Mahse thil chiang ta ber,
a tak ngeia hmuh tur awm chu Isua hming ringawtah hian thiltihtheihna a awm lo;
awm sela chuan Zoramah hian damdawi-in lian tak tak sak pawh a ngai lo ang,
Isua hming lamin an dam zel ang chu. Heng Sakhaw in burbunna chingchiveta inpal
buai lo hian Pathian tak, chunga mi Chung Khuanu hi bia ila, hnam dang awihna
chang thlan bang hmiah ila, tichuan Zohnam chuan parfung a chhuang ngei ang tih
hi rinhlelh rual awm lovin a chiang a ni.
BIBLE ZIRTIRNA-IN HELNA A CHAWHCHHUAH DAN
Bible-ah hian mahni hnam sakhua betute hi an chan a chhe êm êm a. Isua
betute’n Pathian tia an koh ṭhinin amah betute thu a pek hi lo en ila:- “In va
luahlan tur hnamten an Pathian an biakna hmun, tlang sang tak taka mi te, muala
mi te, thingbuk tinreng hlima mi te chu, in tih chhiatsak vek tur a ni. An
maichamte chu in thehdarh ang a, an lungphunte chu in chhu chhia ang…..” a ti
hmiah mai a ni. (Deuteronomy 7:5)
Hetiang
hi Bible thupek a nih miau avangin Naga hel, NSCN-ho chuan an state khu
Nagaland for Christ a nih theih nan hma an la a. Assam leh Arunachal vela mahni
hnam sakhua betute khua an luh chilh a, mite chu silai-a tin bet chungin Isua
betu-ah an in eh luihtir ṭhin a. Mite pawh chuan thih em ai chuan tiin Isua
betu-ah an inleh phah ṭhin a. Chuvangin hel ni mah se, kohhran tan chuan
missionary ṭangkai tak an ni a, ram dang aṭang pawhin ṭanpuina sum tam tak an
hai lut rêng bawk a ni. Heng hi chanchin phuahchawp a ni lo a, a bîk taka
chhuitute’n report an ziah dan a ni. Hei vang hian Orissa state-a puithiam
Swami Laxmanananda Saraswati pawh kha hnam sakhua humhalhtute zinga mi a nih
avangin hel hovin an kap hlum a. Kha thil thleng kha RSS-ho chuan Isua betute hmalakna-ah
an ngai nghet hmiah mai a ni.
Mite
Hnam Sakhua sawichhia a, Isua betu pawla an lak luh theihna tura hmalatu
missionary-te tih dan ang chiah hian Hindu puithiamte hi che ve duh ta se;
Zoramah lo kalin an sakhaw thute hi rawn theh darh ta se, mite hi Hindu-a an inleh
theihna turin sumin vawm ve ta sela chuan kohhran-ho hian nasa takin an dodal
ang a, chutiang puithiamte chu an sat sawm berh duh ngei ang. Chuvangin Isua
betute hian an sakhaw rinthu thehdarhna tura missionary an tir ṭhin hi an
ngaihtuah chiang duh te a nih ngai chuan, mite sakhua sawichhia a, mahni sakhua
sawi vul vak zelna hi profession ṭha tak a ni lem lo tih chu an hrethiam phak
ve vek ang. I sakhua hi mi dangin sawichhia se I ngawi mai mai bik dawn emni?
Miin I chunga an tih-a I duh loh tur chu mi chunga I tih bikna turin thuneihna
reng I nei lo ve.
Chatuan Sakhaw Lehkhabu chuan ti hian a sawi a:-
“Mahni nun kawng hlun ‘Sakhua’ chu ziarang nei
tlem leh a lan dana nep tak pawh ni se; mi dang sakhua, dan mumal tak neia duan
thlap ai pawhin a chungnung daih zawk a. Tin, mahni sakhua-ah chuan thihna pawh
hi hamṭhatna a ni a, mi dangte sakhua erawh chu hlauhna thlentu mai a ni” - Bhagavad Gītā 3:35
If you do not believe in my religion, then how did you
expect me to believe in your religion? (Ka Sakhua hi i ring lo a nih si chuan
engah nge i Sakhua ring tura min beisei lawi si le?) tih hi inzawh fiah fo a ṭha
hle ang.
ISUA BETUTE’N AMERICA LEH AUSTRALIA MI CHENG HLUNTE AN
SUAT DAN RÃPTHLÃK CHU
Ni 20th June, 1993 khan Delhi aṭanga Hindi
ni tin chanchinbu “Janasatta” an tih, Pathian Ni Special Issue-ah chuan “Ruahpui
sur hnan tawh hnu ramhnuai hi a hul ngai dawn em ni?” tih thupui hmangin
America leh Australia-a Isua betute chet dan rawva tak mai kha an rawn ziak
chhuak a. A phek 1-na column 8-na para 3-na leh para 4-na ah chuan America
khawmualpui Amazon biala Red Indian-te leh Australia rama Aborigins-ho chunga
Isua betute chet dan rapthlak tak an rawn ziak a. Kum 500 vel kaltaah khan
Christopher Columbus-a chuan America ram khu a zawng chuak a. Chutih lai chuan
Red Indian mite chu nuai 90 zen zawn an awm a. Mahse tun hnu, 1993-a World
Bank-in survey a’n neih meuh chuan za zela panga pawh an awm ṭha ṭhum tawh lo a
ni. European Colonialism hian Amazon biala chengte hi kum 400 chhung zet an
suat hnu pawha an suat mang vek lo hi a mak letling zawk a. Heng hnu hian
United Nations Organisation chuan Amazon biala chengte hi kum 1993 khan Tribal
chi khatah a puang ta a. Chuti chung pawh chuan Mingote chuan an nunrawnna chu
an sim chuang lo a. An theih dan leh remchan dan ang angin Red Indian-te hi
thah dan kawng an la zawng reng a, an that chamchi rĕng bawk a ni.
Tin, America han tih mai hian United States of America
(USA) chauh khu a ni lo a; a khawmualpui chhim leh hmar huam chhuak phei chuan
Red Indian-te khu nuai 200 chuang zet an ni a. Chu’ng mite chu Europe khawmuala
cheng, Isua betute chuan zahngaihna nei map lovin an that ta buaih buaih a,
thah bang tlem te an la nei a, chu’ngte pawh chu a remchan dan ang anga thah
chimit an la tum cheu mai a ni. Red Indian-ho mai pawh duh tawk lovin Indian
(Bhārat) mite pawh an that zel tho mai a ni. Hetia America khawmualpuia an chet
dan ang bawk hian Australia khawmualah pawh a lo cheng hlun, a ram neitu
Aborigines an tihte pawh an suat chiam bawk a, an chenna ram an chhuh sak a, an
rapbet ta a ni.
Heti kauva suahsualna leh nunchhiatna hi tu mawhphurhna
nge ni ta ang? An biak leh Pathian ber Isua khan leiah hian rem lentir lova
khandaih lentir tur zawka lo kal a nih thu chiang takin a sawi a. Amah betute
hian sakhaw dang vuantute an thah hian an vanram an thlen hunah an lallukhum a
chhah deuh bik deuh turah an ngai te pawh a ni mah na le. An Isua biakna leh
biak dan tiphuisui tura midangte tana chhiatna an thlen fo hi an sim lo a nih
ngat chuan anmahni zawk hi an thurin innghahna ber, an sakhaw lungphum Hremhmun
(Meidil)-ah an tla phiar mai lo ang maw? A thu hrimah a thâwk a phît a sakhua
rin dan in chungtlâk leh inhnuaichhiah mai hi sim ve chu a hun ta meuh mai le. Heng Isua betute hian an Isua hi Pathian fapa
neih chhun, Amah Pathian ai pawha thuneihna nei sâng zawkah an ruat a. Pathian
tak (Almighty God) betute hi hnuaichhiah an tum rán avangin Isua chu Pathian
aia lal zawk leh rorelna keng kawhtuah an zeldin a. Isua be lova Pathian tak be
zawk tute hi hremhmun meidil-a kal phiar turin duhthu an sãm a ni deuh ber mai e.
BIBLE HI PATHIAN THÃWK KHUM (INSPIRATION)
A NI MEUH MAW!







Aw le, Isua betute hian mihring thih hnu piah
lam hi rin dan chi hrang hranga inrin siakin an insawi tlawr siak a. Mitthi
thawh lehna awm tur angin an sawi vul chûk mai bawk a. Mahse Ayyub (Joba) 14:12
thu kan en chuan mi an thih tawh chuan van awm loh hma loh chuan an tho leh
dawn lo tih thu kan hmu a. Tichuan mitthi thawh lehna sawi vultute chuan he
Ayyub-a (Joba) thu hi ṭhiah a nih theih nan lei leh van hi boral tur angin thu
an sep ta a. Van hi lehkha zial chi anga inzial bo tur angin an han zeldin a.
Thupuan 20:11 phei chuan Pathian hma-a lei leh van an tlanbo thu hial
suangtuahin an ziak chhuak a. Nimahsela kan chenna lei (earth) leh van
thengreng (Universe) te hi tlan bo dawn ta se, pan tur bik lam hre lova an buai
chhung a rei awm mang e aw, tiin ka ngaihtuah a. A! fiamthu lam rawng pawh a
kai rum rum zawk lo maw? Ka ti ta hial a ni. Tichuan heng thute hi kan
ngaihtuah chiang duh tak meuh a nih ngat chuan Bible-a thu inziakte hi a
scientific lo hul hual a, Kum 3000 vel kal ta a Hebrew-ho ngaih dan mawlmang
tak, Up-to-date lo lutuk hi kan thluak sûk nana kan hman fo loh a him zãwk ang.
Chuvangin Chatuan Pa, Pathian Thu hi lehkhabu
phêk 2000 vel leka famkim tura ngaih chi a ni lo. Hebrew-ho thawnthu-a an
Pathian thiltih mak deuh deuh an sawi te hi chiang taka kan ngaihtuah chuan
engkim siama dintu Pathian, Chung Khuanu hian a siamsa leilung zehlun kalh leh
ti buai zâwnga hma a lak hi ring ṭhuai lo mai ila. Amah chu van thengreng
pilril khawi emaw laia ram bik neia awm anga kan zeldinna te hi I paih bo ang
u. Amah chu Chunga Pathian, Hnuaia Pathian leh Helaia Pathian, hmun tin luaha
huap chhuaktu (Omnipresent), engkim tithei (Omnipotent) leh engkim hria (Omniscient) a ni a. “Ka hre ngai lo a che u” ka la ti ang,
ti-a sawitu Isua kha Pathian chu ni se, hriat ngai loh a nei awm si lo a, hriat
ngai loh nei tur anga a insawi avang pawh hian Pathian a ni hlawl lo tih a
chiang nghal a, Pathian anga an ngaih theihna turin a ringtute hi an thlûak an
sûksak tawh a. Zo Hnam a dam lo ve. A dam nan Zohnam Sakhua, Pathian, Chung
Khuanu min pêk ngei hi bia ila kan Zohnam hi a dam ngei ang, tih hi rinhlelh
rual lohva chiang leh lang tlang a ni.
Tin, Isua betute chuan Bible hi C.E. 300 vel
khan an sakhaw lehkhabu-ah an pawm a, “Pathian Thu nung” ti-a an ṭhuihhruaite’n
an pawm theih nan politics taka vote la in an nemnghet a ni.
Rome Lalber Constantine-a pawh kha anni chuan
Isua betu-ah a in let an ti a. Mahse History ziaktu dangte leh The Davinci
Code-in a sawi dan chuan, Lal Constantine-a khan Isua betute kha a thlah zalen
a, amah tak erawh chu a inlet ve lo. A thih hnu-ah kohhran hotute’n a ruang kha
an Baptist ta zawk a ni, an ti thung.
Roman-hovin an hnam Sakhua an biak lai chuan ni awptu Khuavàng ni-a an
hriat, ‘Mithra Deo’ (Hei hi Sanskrit chuan ‘Mitra Dev’ a ni) hmingin Kût an
hmang ṭhin a. Chu chu December ni 25 hi a ni. Isua betu-a an in leh hnu khan
December ni 25 hian an lung a la lén si a; chumi denchhen chuan an hotu, Pope
chuan he ni hi Christmas ni atan a puang ta a ni.
Chuvangin, Isua betute pawl din hi mi dangte
sakhua dodal tur leh khawvel chawk buai tura duan chhuah, Mosolman-ho sakhua
‘Islam’ ang bawka sakhaw phuahchawp dik tak a ni tih hi a chiang thlâwt a
ni.
I HNAM SAKHUA HUMHALH LA, I HNAM SAKHUA NGEI CHUAN A HUMHALH VE ANG CHE.
HEBREW (HEBRAI)-HO PATHIAN CHUAN ‘ALPHA LEH OMEGA, A BUL LEH A TÁWP’ A NIH
THU A SAWI A. (Thupuan 22:13)
ZO HNAM PATHIAN, CHUNG KHUANU ERAWH CHU AWM ṬAN NI NEI LO LEH TÁWP NI NEI
LO, HNAM ZAWNG ZAWNGTE TÃNA CHATUAN PA, HNAM HMANGAIH BIK LEH THLAN BIK PAWH
NEI LO; ENGKIM SIAMA ENKAWLTU LEH VAWNGNGHETTU A NI.
No comments:
Post a Comment